Gramatyka

ZAIMKI OSOBOWE

 liczba pojedyncza - Singular
ich - ja
du - ty
er - on
sie - ona
es - ono

Liczba mnoga – Plural
wir - my
ihr - wy       [nie czytamy "h"]
sie - oni
Sie - Pan, Pani, Państwo (forma grzecznościowa.)

Uwaga!
W języku niemieckim nie możemy pominąć zaimka osobowego w zdaniu (inaczej niż w języku polskim). Po polsku mówimy: „idę do sklepu”, po niemiecku musimy powiedzieć: „ich gehe ins Geschäft”

ODMIANA CZASOWNIKÓW REGULARNYCH 

- Czasowniki w języku niemieckim poza nielicznymi wyjątkami mają końcówkę "-en" lub "-n" (spielen, wohnen, kommen, heißen, machen, lernen…)
- Dzielą się na temat i końcówkę.

- Temat najczęściej pozostaje ten sam a zmienia się jedynie końcówka.

          wohnen - mieszkać
wohn (temat) + en (końcówka)

Zobaczcie jak odmieniamy czasowniki niemieckie na przykładzie czasownika wohnen:
wohnen – odrzucamy końcówkę „en”, a do tematu dodajemy następujące końcówki odmiany czasownika

wohnen

ich   wohne

du   wohnst
er, sie ,es   wohnt

wir   wohnen
ihr   wohnt
Sie/ sie   wohnen

Pierwsza i trzecia osoba liczby mnogiej wraz z formą grzecznościową mają takie same końcówki "-en".

 ODMIANA CZASOWNIKA ”SEIN - BYĆ”

sein-być

ich   bin

du   bist
er, sie ,es  ist   

wir   sind
ihr   seid
Sie/ sie  sind

 Czasownik sein jest czasownikiem podstawowym. Umożliwia, już na samym początku nauki języka, zbudowanie wielu zdań, np.:

Ich bin eine Schülerin. (Jestem uczennicą.)
Du bist aus Elbląg. (Jesteś z Elbląga.)
Monika ist müde. (Monika jest zmęczona.)
Wojtek und Thomas sind nett. (Wojtek i tomek są mili.)
Sie ist 20 Jahre alt. (Ona ma 20 lat.)
Wo ist das Buch? (Gdzie jest książka?)

Czasownik ten będzie też przydatny wam do tworzenia czasów przeszłych.

 ODMIANA CZASOWNIKA ”HABEN - MIEĆ”

 ich   habe
du   hast
er, sie ,es   hat
wir   haben
ihr   habt
Sie/ sie   haben

 Czasownik ”haben” jest drugim obok czasownika „sein” czasownikiem podstawowym i tak samo jak czasownik „sein” będzie on przydatny wam do tworzenia czasów przeszłych.

Poprawnie odmieniając ten czasownik, już na początku nauki języka niemieckiego można zbudować wiele zdań:

Ich habe einen Kuli.                (Mam długopis.)
Du hast 200 Euro.                (Masz 200 Euro.)
Sie hat eine Schwester.        (Ona ma siostrę)

heißen – nazywać się	wohnen - mieszkać	kommen - pochodzić	hören - słuchać	leben - żyć
ich heiße du heißt er sie heißt es wir heißen ihr heißt Sie/sie heißen	ich wohne du wohnst er sie wohnt es wir wohnen ihr wohnt Sie/sie wohnen	ich komme du kommst er sie kommt es wir kommen ihr kommt Sie/sie kommen	ich höre du hörst er sie hört es wir hören ihr hört Sie/sie hören	ich lebe du lebst er sie lebt es wir leben ihr lebt Sie/sie leben	- e - st  - t   - en - t - en

 

RODZAJNIKI OKREŚLONE I NIEOKREŚLONE

 I od tego momentu zaczyna się zmora języka niemieckiego - rodzajniki. Na pewno każdy z Was już zauważył, że przed każdym rzeczownikiem niemieckim (rzeczowniki to te słówka po niemiecku, które pisze się zawsze z wielkiej litery:-) stoją rodzajniki:  der, die lub das. Okreslają one rodzaj danego rzeczownika. I tak…

 der – określa rodzaj męski

die – rodzaj żeński

das – rodzaj nijaki

 Rodzajniki te odmieniają się przez przypadki (i tu zaraz pocieszenie. Niemcy mają tylko 4 przypadki, z czego używają 3), inaczej niż w języku polskim, gdzie przez przypadki odmieniamy całe rzeczowniki.
Musicie pamiętać, aby każdego rzeczownika niemieckiego uczyć się z rodzajnikiem.
Z rodzajnikami określonymi występują zawsze:
- nazwy gór, mórz, jezior, gwiazd, rzek  (Durch Polen fließt die Weichsel – przez Polske płynie Wisła)
- nazwy ulic, budowli, statków, hoteli, kin (Er wohnt in der goethestraße – on mieszka na ulicy Goethe’go)
- nazwy pór roku, miesięcy, pór dnia, posiłków (Ich vorbereite das Frühstück- przygotuję śniadanie)
- rzeczowniki w stopniu najwyższym i z liczebnikiem porządkowym (Der beste polnische Sportler ist Adam Małysz – najlepszym polskim sportowcem jest A. Małysz)

Z rodzajnikiem określonym występują także rzeczowniki, jeżeli są nam znane, zostały uprzednio wymienione lub są powtarzalne.
Np.
- Ist das ein Hund? (Czy to jest pies?)
- Ja, der Hund heißt Tobi. (Tak, ten pies nazywa się Tobi.)
- Ist das ein Kuli? (Czy to jest długopis?)
- Nein, das ist ein Füller. (Nie, to jest pióro.). Der Füller schreibt sehr schön. (To pióro pisze bardzo ładnie.)

RODZAJNIK NIEOKREŚLONY ”EIN” LUB ”EINE”

ein –  dla rzeczowników rodzaju męskiego (der) i nijakiego (das)

eine - dla rzeczowników rodzaju żeńskiego (die)

Uwaga: rodzajnik nieokreślony nie posiada liczby mnogiej.
Rodzajnik nieokreślony występuje z rzeczownikami oznaczającymi przedmioty nieznane, o których mówimy po raz pierwszy, które nie były wcześniej wspominane:
- Das ist eine Frau. Die Frau ist sehr schön.
- Das ist ein Computer. Der Computer ist modern.

Rodzajnik nieokreślony poprzedza rzeczowniki określające jedną osobę lub rzecz z większego zbioru:
- Ich bin ein Schüler.
- Der Hund ist ein Tier.
Rodzajnika nieokreślonego używamy z rzeczownikiem po wyrażeniu "es
gibt" - jest, są, znajdują się:
- Es gibt eine Frau.
- In meinem Zimmer gibt es ein Schrank, ein Schreibtisch und ein Computer.
Podsumowanie

Jeżeli mówimy o jakiejś rzeczy nieokreślonej używamy rodzajnika nieokreślonego.

Np.: Geh zum Orsay und kauf dir einen Rock – Idź do Orsay’a i kup sobie jakąś spódniczkę.

Jeśli mówimy o jakiejś rzeczy określonej, używamy rodzajnika określonego.

Np.: Geh zum Orsay und kauf den blauen Rock – Idź do Orsay’a i kup sobie tą niebieską spódniczkę.

Das ist ein Tisch  (To jest stół)    Der Tisch ist groß (Ten stół jest duży)

Das ist eine Frau  (To jest pani)  Die Frau ist nett   (Ta pani jest miła)

Zestawienie rodzajników w Nominativie (Mianowniku)

liczba pojedyńcza				liczba mnoga
	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki
RODZAJNIK OKREŚLONY	DER	DIE	DAS	DIE
RODZAJNIK NIEOKREŚLONY	EIN	EINE	EIN	-

 RODZAJ RZECZOWNIKÓW

 Rodzaju męskiego są następujące grupy rzeczowników:
a) marki samochodów: der BMW, der Mercedes
b) nazwy stron świata, opadów, wiatrów itp.: der Norden, der Schnee, der Wind, der Monsun
c) jeziora i góry: der Kilimandscharo,
d) osoby i zwierzęta rodzaju męskiego: der Bauer, der Tiger, der Arzt
e) pory roku, dni tygodnia i miesiące: der August, der Montag, der Sommer
f) rzeczowniki z kończące się na:
  - e       (der Deutsche)
  - er      (der Deutscher)
  - ig      (der König)
  - ling    (der Liebling)
g) rzeczowniki pochodzenia obcego zakończone na: -al, -us, -ismus, -ar, -ent, -et, - eur, -ier, - ist, -or:    der Polizist, der Ingenieur, der Patient

Rodzaju żeńskiego są następujące grupy rzeczowników:
a) liczby użyte rzeczownikowo: die Milion, die Tausend
b) nazwy statków i samolotów: die Titanic
c) Nazwy drzew i wielu kwiatów: die Tulpe, die Rose, die Birke
d) rzeczowniki zakończone na:
  - e          die Lampe
  - ei         die Türkei
  - ung        die Sicherung
  - schaft     die Schwangerschaft
  - keit       die Schwierigkeit
  - heit       die Krankheit
  - in         die Kollegin
e) rzeczowniki pochodzenia obcego zakończone na : -tion, -tat, -ur, -ie, -ion, -ik.

Rodzaju nijakiego są następujące grupy rzeczowników:
a) nazwy hoteli, kawiarni, kin: das Mariot
b) nazwy liter, kolorów: das Rot, das Grün, das Braun
c)  rzeczowniki zakończone na:
   - tum       das Eigentum
   - nis       das Erzeugnis
   - sel       das Ratsel
   - chen      das Hähnchen
   - lein      das Brüdelein

 Opracowałam  na podstawie: S. Bęza, Nowe Repetytorium z gramatyki języka niemieckiego, PWN 1998.

 TWORZENIE PYTAŃ

Pytania w języku niemieckim mogą zaczynać się od:
a) zaimka pytającego wie, wer, was, woher, wo itp. np.:
Wie heißt du?               (Jak się nazywasz?)
Wer ist das?                 (Kto to jest?)
Was ist das?                 (Co to jest?)
Woher kommst du?     (Skąd pochodzisz?)
Wo wohnst du?            (Gdzie mieszkasz?)

 b) czasownika     (tak zwane pytania tworzone przez inwersję) np.:
Ist das ein Mädchen?           (Czy to jest dziewczynka?)
Heißt er Mateusz?                (Czy on nazywa się Mateusz?)
Bist du müde?                       (Czy jesteś zmęczony)

 W zdaniach zaczynających się od zaimka pytającego czasownik występuje zaraz po nim. Zdania pytające,
które zaczynają się od czasownika, wymagają  potwierdzenia lub zaprzeczenia – wtedy odpowiedź  zaczynamy słówkiem Ja lub Nein.

Ist das ein Mädchen?            Ja, das ist ein Mödchen.

Heißt er Mateusz?                 Nein, er heißt Maciek.

Bist du müde?                       Ja, ich bin müde

DIE ZAHLEN - LICZEBNIKI

Liczebniki główne odpowiadają na pytanie: Wie viel(e)? - ile?
Liczebniki główne piszemy małą literą z wyjątkiem trzech, które są rzeczownikami:
die Null – zero, die Million – milion, die Miliarde - miliard

LICZEBNIKI OD 1 - 12
0- null
1- eins
2- zwei
3- drei
4- vier
5- fünf
6- sechs
7- sieben
8- acht
9- neun
10- zehn
11- elf
12- zwölf

 Liczebniki od 13 do 19 tworzymy, dodając do liczebników 3-9 zakończenie – zehn:

 13 dreizehn
14 vierzehn
15 fünfzehn
16 sechzehn    (opuszczamy s)
17 siebzehn     (opuszczamy en)
18 achtzehn
19 neunzehn
Dziesiątki tworzymy dodając do liczebników 2-9 zakończenie – zig. Uwaga na wyjątki!

 20 zwanzig    (zmiana pisowni liczebnika zwei)
30 dreißig      ( - ßig   zamiast – zig)
40 vierzig
50 fünfzig
60 sechzig     (opuszczamy s)
70 siebzig     (opuszczamy en)
80 achtzig
90 neunzig

LICZEBNIKI – WYMOWA

0 – null       1 – eins 2 – zwei 3 – drei 4 – vier 5 – fünf 6 – sechs 7 – sieben 8 – acht 9 – neun 10 – zehn

[nul] [ajnc] [cfaj] [draj] [fija] [fynf] [zeks] [ziben] [acht] [nojn] [cejn]

11 – elf 12 – zwölf 13 – dreizehn 14 – vierzehn 15 – fünfzehn 16 – sechzehn 17 – siebzehn 18 – achtzehn 19 – neunzehn

[elf] [cwylf] [drajcejn] [fircejn] [fynfcejn] [zechcejn] [zibcejn] [achtcejn][nojncejn]

20 – zwanzig 30 – dreißig 40 – vierzig 50 – fünfzig 60 – sechzig 70 – siebzig 80 – achtzig 90 – neunzig 100 –hundert

[cwancyś] [drajsyś] [fircyś] [fynfcyś] [zechcyś] [zibcyś] [achtcyś] [nojncyś] [hundert]

 

TWORZENIE LICZEBNIKÓW ZŁOŻONYCH

 Liczebniki złożone tworzymy za pomocą spójnika und, ale – inaczej niż w języku polskim – najpierw podajemy jedności , a potem dziesiątki:

             23

dreiundzwanzig

               55

 fünfundfünfzig

 W liczebnikach złożonych znika „s” z liczebnika eins  

31   einunddreißig
71   einundsiebzig
_______

100    (ein) hundert
200    zweihundert
300    dreihundert …
101        (ein)hunderteins
507       fünfhundertsieben125       (ein)hundertfünfundzwanzig
473       vierhundertdreiundsiebzig
612       sechshundertzwölf
_________
1000      (ein)tausend
2000      zweitausend

3000      dreitausend …

1001      (ein)tausendeins
5076      fünftausendsiebenundsechzig

4723      viertausendsiebenhundertdreiundzwanzig
17908     siebzehntausendneunhundertacht
_________
1000 000  eine Million

2000 000 zwei Millionen

3000 000 drei Millionen
4000 000  vier Millionen…

PRZECZENIA

 W języku niemieckim występują dwa rodzaje przeczeń.

Przeczenie „nicht” za pomocą którego przeczymy czasownik oraz przeczenie „kein, keine”, za pomocą którego zaprzeczamy rzeczownik.

Przeczenie nicht. Przykłady zdań.

       Ich schwimme nicht. (Nie pływam.)

       Er lernt nicht. (On się nie uczy.)

       Ich bin nicht müde. (Nie jestem zmęczona.)

       Morgen gehe ich nicht in die Schule. (Jutro nie idę do szkoły.)
       Das verstehe ich nicht. (Nie rozumiem tego.)
       Ich kann nicht tanzen. (Nie umiem tańczyć.)

Jeśli chcemy zaprzeczyć całe zdanie, to wyraz nicht stawiamy zazwyczaj na końcu zdania. (Ich lerne nicht. Nie uczę się.) Jeśli chcemy zanegować poszczególne wyrazy, lub grupy wyrazów, to przeczenie nicht stawiamy bezpośrednio przed nimi.   (Ich wohne nicht in Berliin. Nie mieszkam w Berlinie.)

Przeczenie ”kein, keine”. Przykłady zdań.

 

Das ist kein Hund.  (To nie jest pies)

Er hat heute kein Heft.  (On nie ma dziś zeszytu)

Dominik hat keine Frau  (Dominik nie ma żony)

Das sind keine Bücher     (To nie są książki)

Przeczenie kein przybiera różne formy w zależności od rodzaju i liczby rzeczownika.

Dla rodzaju męskiego – kein

Dla rodzaju żeńskiego – keine

Dla rodzaju nijakiego – kein

Dla liczby mnogiej – keine

Przeczenie kein Zaimki dzierżawcze (odpowiadają na pytanie, kogo?, czego?, czyj?), który chcemy zaprzeczyć. 

 

PRZYPADKI W JĘZYKU NIEMIECKIM

 

Jak już gdzieś tam wspomniałam w języku niemieckim mamy tylko 4 przypadki i inaczej niż w języku polskim nie odmieniamy przez nie całych rzeczowników, lecz rodzajniki określone(der, die, das)  i nieokreślone (ein, eine) , przeczenie kein, oraz zaimki dzierżawcze (mein, dein, sein…), które za chwilę poznacie.

Poniższa tabela ilustruje schemat odmiany rodzajników oraz przeczenia „kein” prze przypadki. 

liczba pojedyńcza				liczba mnoga
Liczba pojedyńcza (Singular)
	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki	l.mnoga (Plural)
NOMINATIV Mianownik wer?, was? kto?, co?	DER ein kein	DIE eine keine	DAS ein kein	DIE - keine
Genitiv Dopełniacz Wessen? kogo?, czego, czyj?	DES eines keines	DER einer keiner	DES eines keines	DER - keiner
DATIV Celownik wem? komu?, czemu?	DEM einem keinem	DER einer keiner	DEM einem keinem	DEN…n - keinen
AKKUSATIV Biernik wen?, was? kogo?, co?	DEN einen keinen	DIE eine keine	DAS ein kein	DIE - keine

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Przykładowe zdania w mianowniku (Nominativ). Pytanie „kto?co?”

Das ist ein Mann (To jes tmężczyna)  Der Mann ist sehr nett  (Ten mężczyzna jest bardzo miły)

Das ist eine Frau  (To jest pani)         Die Frau ist nett   (Ta pani jest miła)

Das ist ein Kind (To jest dzieckoł)     Das Kind ist klein  (To dziecko jest małe)

Przykładowe zdania w celowniku (Dativ).

Ich helfe dem Kind (Pomogę(komu?) temu dziecku)

Frau Müller dankt der Sekträterin. (Pani Müller dziękuje (komu?) sekretarce)

Die Eltern geben dem Kind Geschenke.  (Rodzice dają (komu?) dziecku prezenty.)

Przykłady czasowników, które wymagają użycia Dativu:

antworten - odpowiadać

gehören - należeć

helfen - pomagać

sagen - mówić

gefallen - podobać się

schenken - podarować

zeigen - pokazywać

folgen - iść za kimś

begegnen - spotkać

Przykładowe zdania w bierniku (Akkusativ)

Ich sehe einen Hund. (Widzę (kogo?) psa.)

Sie hat keine Tasche. (Ona nie ma (czego?) torebki.)

Die Mutter fragt das Kind. (Matka pyta (kogo?) dziecko.)

Wir lieben den Weihnachtsmann. (Kochajmy (kogo) Świętego Mikołaja.)

Przykładowe czasowniki wymagające użycia biernika

sehen - widzieć

fragen- pytać

lieben - kochać

suchen - szukać

haben - mieć

fotografieren - fotografować

kaufen - kupować

singen - śpiewać

Przykładowe zdania w dopełniaczu (Genitiv)

Wiederholung des Stoffes (Powtórzenie (czego?) materiału)

Das Ende des Films ist spannend.  (Końcówka (czego?) filmu jest  interesująca)

Die Antwort der Schülerin ist richtig. (Odpowiedź  (kogo?) uczennicy jest poprawna)

ZAIMKI OSOBOWE

ODMIANA ZAIMKA OSOBOWEGO

Nominativ wer?was? kto?co?	Ich ja	du ty	er on	sie ona	es ono	wir my	ihr wy	sie oni,one	Sie
Genitiv Wessen? kogo?, czego, czyj?	meiner	deiner	seiner	ihrer	seiner	unser	euer	ihrer	Ihrer
Dativ wem? wen? komu? czemu?	mir mnie/mi	dir tobie	ihm jemu	ihr jej	ihm jemu	uns nam	euch wam	ihnen im	Ihnen
Akkusativ wen?was? kogo? co?	mich mnie	dich ciebie	ihn jego	sie ją	es jego	uns nas	euch was	sie ich	Sie

 ZAIMKI DZIERŻAWCZE

Ich besuche morgen meine Oma. (Odwiedzę jutro mojq babcię.)

Thomas liest  sein Buch. (Tomek czyta swojq ksiqżkę.)

Besucht ihr euren Opa ? (Czy odwiedzicie waszego dziadka?)

Zaimek dzierżawczy zastępuje rodzajnik rzeczownika i odmienia się w liczbie przez przypadki:

 

liczba pojedyńcza				liczba mnoga
Liczba pojedyńcza (Singular)
	rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki	l.mnoga (Plural)
NOMINATIV Mianownik wer?, was? kto?, co?	DER ein mein dein sein ihr unser euer Ihr	DIE eine meine deine seine ihre unsere euere Ihre	DAS ein mein dein sein ihr unser euer Ihr	DIE - meine deine seine ihre unsere euere Ihre
Genitiv Dopełniacz Wessen? kogo?, czego, czyj?	DES eines meines deines seines…	DER einer meiner deiner seiner…	DES eines meines deines seines…	DER - meiner deiner seiner…
DATIV Celownik wem? komu?, czemu?	DEM einem meinem deinem seinem…	DER einer meiner deiner     seiner…	DEM einem meinem deinem seinem…	DEN…n - meinen deinen seinen…
AKKUSATIV Biernik wen?, was? kogo?, co?	DEN einen meinen deinen seinen…	DIE eine meine deine     seine…	DAS ein mein dein sein…	DIE - meine deine           seine…

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nom: Lernt deine Schwester auch Deutsch? (Czy twoja siostra też  uczy się języka niemieckiegoo?)

Dat: Wir helfen unseren Lehrern gern. (Pomagamy chętnie swoim nauczycielom.)

Akk:  Ich helfe meiner Mutter zu Hause? (Pomagam mojej  mamie w domu?)

CZASOWNIKI ROZDZIELNIE I NIEROZDZIELNIE ZŁOŻONE.

Czasowniki rozdzielnie złożone, np. einkaufen (robić zakupy), składają się z właściwego czasownika (kaufen) i z przedrostka (ein) , który w zdaniach przechodzi na koniec zdania.

einkaufen (kupować)

ich                   kaufe ein                    wir       kaufen ein

du                   kaufst ein                   ihr        kauft ein

er, sie, es         kauft ein                     sie, Sie kaufen ein

aufstehen (wstawać)             Jeden Morgen stehe ich um 7.00 Uhr auf. (Każdego ranka wstaję o 7:00.)

fernsehen (oglądać telewizję) Mein Bruder sieht stundenlang fern. (Mój brat godzinami ogląda telewizję.)

Podobnie odmieniają się czasowniki z następującymi przedrostkami: ab-, an-, auf-, aus-, bei-, ein-, fest-, fort-, her-, hin-, los-, mit-, nach-, statt-, teil-, vor-, weg-, zu-, zurück-, zusammen-, np.

abfahren - odjeżdżać

abholen - odbierać

abschreiben - spisywać

anfangen - zaczynać

ankommen - przybywać

anrufen - dzwonić

aufpassen - uważać

ausgeben – wydawać

 ausmachen - wyłączać

mitkommen - pójść z kimś

mitnehmen - brać ze sobą

vorbereiten - przygotowywać

 zumachen - zamykać

zurückgeben - oddawać

zusammenarbeit­en - współpracować

Czasowniki nierozdzielnie złożone, np. besuchen (odwiedzać) także składają się właściwego czasownika i z przedrostka, który nie rozdziela się podczas odmiany od czasownika.

besuchen (odwiedzać)

ich                   besuche                       wir                  besuchen

du                   besuchst                      ihr                   besucht

er, sie, es         besucht                       sie, Sie            besuchen

bekommen (otrzymywać) Zum Geburtstag bekomme ich immer Geld. (Na urodziny zawsze dostaję pieniądze.)

erzahlen (opowiadać)            Die Oma erzählt uns viele Geschichten. (Babcia opowiada nam wiele historii.)

verstehen (rozumieć)             Patrick versteht Italienisch sehr gut. (Patrick bardzo dobrze rozumie włoski.)

Podobnie odmieniają się czasowniki z następującymi przedrostkami: be-, ge-, emp-, ent-, er-, miss-, ver-, zer-, np. beenden (zakończyć), beginnen (zaczynać), besprechen (omawiać), empfehlen (polecać), entstehen (powstawać), gefallen (podobać się), verbringen (spędzać), vergessen (zapominać), verspielen (przegrywać), ver­sprechen (obiecywać).

Czasowniki z przedrostkami: hinter-, unter-, um-, über-, wieder- w zależności od znaczenia mogą odmieniać się rozdzielnie, np. umziehen (przeprowadzać się), unterbringen (umieszczać), umsteigen (przesiadać się), lub nierozdzielnie, np. übersetzen (przetłumaczyć), sich unterhalten (rozmawiać), untersuchen (badać), wiederholen (powtarzać).

CZASOWNIKI MODALNE

 müssen - musieć
können - móc, umieć, potrafić dürfen - mieć pozwolenie
mögen - lubić
sollen - mieć powinność (powinnam,powinieniem...)
wollen - chcieć
möchten - wyraża życzenie w formie grzecznościowej (chciałabym...)

Czasowniki modalne służą temu, aby wyrazić stosunek podmiotu do czynności wyrażanej przez drugi czasownik. Np.:
- Ich muss viel lernen (Muszę dużo się uczyć.)

- Ich will nach Deutschland fahren. (Chcę jechać do Niemiec.)
- Sie kann mir nicht helfen. (Ona nie może mi pomóc.)
- Inge kann gut Tennis spielen. (Inga potrafi dobrze grać w Tenisa.)
- Hier darf man nicht rauchen. (Tutaj nie można palić.)

- Die Schüler sollen gut lernen. (Uczniowie powinni dobrze się uczyćJ)

- Ich möchte nach Paris fahren. (Chciałbym jechać do Paryża.)
 

 CZASOWNIKI NIEREGULARNE

 Niektóre czasowniki niemieckie wymagają zmian w temacie w 2. i 3. osoby liczby pojedynczej. Końcówki osobowe pozostają niezmienne.

	e®i			a®ä			e®ie
	lesen	essen	sprechen	fahren	schlafen	laufen	sehen
ich	lese	esse	spreche	fahre	schlafe	laufe	sehe
du	liest	isst	sprichst	fährst	schläfst	läufst	siehst
er sie es	liest	isst	spricht	fährt	schläft	läuft	sieht
wir	lesen	essen	sprechen	fahrt	schlafen	laufen	sehen
ihr	lest	esst	sprecht	fahren	schlaft	lauft	seht
sie Sie	lesen	essen	sprechen	fahren	schlafen	laufen	sehen

 

 Przykłady czasowników, w których w 2. i 3. osobie liczby pojedynczej…

• e zamienia się na  i

sprechen (mówić)

Ich spreche mit dem Vater. ® Er spricht mit dem Lehrer.
(Ja rozmawiam z tatą. ® Ona rozmawia z tatą.)
essen (jeść)
Was isst du zum Frühstuck? ® Was esst ihr zum Frühstück?
(Co ty jesz? ®Co wy jecie?)
geben (dawać)
Was gebe ich ihm zum Weihnachten? ® Was gibt sie ihm zum Weihnachten?
(Co jemu dam na boże Narodzenie? ® Co ona da jemu na urodziny?)
helfen (pomagać)
Helfen Sie mir? ®Hilfst du mir?
(Pomoże mi Pani? ® Pomożesz mi?)
nehmen (brać)
Ich nehme eine Schokolade. ®Sie nimmt eine Schokolade.
(Ja biorę czekoladę. ® Ona bierze czekoladę.)

• e zamienia się na  ie
lesen (czytać)
Ich lese viele Bücher. ® Du liest viele Bücher.
(Ja czytam dużo książek. ®Ty czytasz dużo książek.)
sehen (widzieć)
Seht ihr das? ®Siehst du das?
(Widzicie to? ® Czy ty to widzisz?)

• a zamienia się na  ä
fahren (jechać)
Ich fahre nach Deutschland. ®Du fährst nach Deutschland.
(Ja jadę do Niemiec. ® Ty jedziesz do Niemiec.)

schlafen (spać)
Wo schlafen wir? ®Wo schläft sie?
(Gdzie my śpimy? ® Gdzie ona śpi?)
laufen (biegać)
Wir laufen schnell nach Hause. ®Du läufst schnell nach Hause.
(My biegniemy szybko do domu. ® Ty biegniesz szybko do domu.)

CZAS PRZESZŁY PERFEKT

Przykładowe zdania w czasie przeszłym Perfekt:

Ich bin in die Schule gegangen. (Poszedłem do szkoły.)

Ich habe viel  gelernt. (Dużo się uczyłem.)

Czas przeszły Perfekt składa się z odmienionego czasownika haben lub sein w czasie teraźniejszy oraz z  imiesłowu czasu przeszłego Partizip II, który jest formą nieodmienną i występuje na końcu zdania.

                                                 Perfekt                               

            haben lub sein     Partizip II

Znacie już czasowniki „haben“ i „sein“ i potraficie je odmieniać, a czym jest Partizip II?

To tzw. imiesłów czasu przeszłego.

 

Większość czasowników słabych tworzy Partizip II od rdzenia bezokolicznika przez dodanie przedrostka ge- i końcówki -t lub -et:

Czasownik Infinitiv	Imiesłów czasu przeszłego Partizip II
fragen  (pytać)	gefragt
haben  (mieć)	gehabt
kaufen  (kupować)	gekauft
machen (robić)	gemacht
warten  (czekać)	gewartet
arbeiten (pracować)	gearbeitet

 

Czasowniki o zakończeniu -ieren otrzymują tylko końcówkę -t:

Infinitiv	Partizip II
fotografieren	fotografiert
studieren	studiert
diskutieren	diskutiert

Czasowniki zaczynające się od przedrostków: be-, ent-, emp-, er-, miss-, ver-, zer- (tzw. czasowniki nierozdzielnie złożone) również tworzą Partizip II bez przedrostka ge-.

Infinitiv	Partizip II
verkaufen  (sprzedawać)	verkauft
besuchen (odwiedzać)	besucht
erklären (objaśniać)	erklärt

 Czasowniki słabe rozdzielnie złożone, otrzymują końcówkę -t oraz przedrostek ge-, który występuje w środku między przedrostkiem a czasownikiem:

Infinitiv	Partizip II
aufrämen  (sprzątać)	aufgeräumt
aufmachen (otwierać)	aufgemacht
zumachen (zamykać)	zugemacht
einkaufen (robić zakupy)	eingekauft

 Partizip II czasowników modalnych.

Infinitiv	Partizip II
wollen	gewollt
können	gekonnt
müssen	gemusst
sollen	gesollt
dürfen	gedurft
mögen	gemocht

 

 

 

 

 

 
Proste prawda?:)

To Was troszkę zasmucę. Jak wiecie w języku niemieckim (i chyba każdym innymJ) jest grupa czasowników nieregularnych (mocnych), które odmieniają się inaczej niż czasowniki regularne i …generalnie dużo nam komplikują. Ale  skoro chcemy się nimi posługiwać, musimy je uszanować i nauczyć się porządnie ich znaczenia i odmiany. 

Również formy PArtizip II czasowników nieregularnych utworzone są tak, że…najlepiej nauczyć się ich na pamięć i nie doszukiwać się głębi formJ

Poniżej zamieszczam tabelkę z najczęściej używanymi czasownikami nieregularnymi. Komu za mało- odsyłam do większych tabel, zamieszczonych w słownikach i gramatykach języka niemieckiego.

Viel Erfolg beim LernenJ

Tabela obraz

 Tak, tak moi Drodzy Gimnazjaliści! Będzie z tego kartkówkaJ

 Pewnie zastanawiacie się dlaczego przy niektórych czasownikach zamieszczony jest czasownik sein w 3. kolumnie. Na początku pisałam, ze czas przeszły Perfekt tworzymy z czasownikami „haben” lub „sein”. Więc, kiedy użyjemy którego?

Perfekt z czasownikiem posiłkowym haben

Większość czasowników w języku niemieckim tworzy Perfekt z czasownikiem posiłkowym haben, czyli:

- wszystkie czasowniki wymagające dopełnienia w bierniku, np.:

Ich habe den Director nicht gesehen. (Nie widziałem (kogo?co?) dyrektora.)

- wszystkie czasowniki zwrotne, np.:

Ich habe mich gewaschen. (Umyłem się.)

- wszystkie czasowniki modalne, np.:

Ich habe es nicht gewollt. (Nie chciałem tego.)  i wiele, wiele innych….

Perfekt z czasownikiem posiłkowym sein

- czasowniki które wyrażają ruch, kierunek (gehen, fahren, laufen, kommen, fliegen, springen, reisen, wandern, schwimmen, ausziehen, umziehen itd.), np.:

Ich bin nach Deutschland gefahren. (Pojechałam do Niemiec.)

- czasowniki wyrażające zmianę stanu, przejście z jednego stanu w drugi, a więc np.:

Ich bin heute spät aufgestanden. (Późno dzisiaj wstałem.)

Goethe ist im Jahre 1832 gestorben. (Goethe zmarł w roku 1832.)

- czasowniki sein, werden, bleiben

Ich bin lange bei ihr gewesen. (Byłem u niej długo.)

Sie ist Lehrerin geworden. (Ona została nauczycielką.)

NoTo na razie tyle czasu przeszłego.

AKKUSATIVu ciąg dalszy – określenie kierunku

Akkusativ. Mam nadzieję, ze jeszcze pamiętacie ten przypadek.
Na jakie pytania odpowiada Akkusativ?
Oczywiście:  Akkusativ (Biernik) odpowiada na pytania  ”kogo, co?”

A teraz ciekawostka.

Przypadek ten odpowiada też na pytanie wohin? - "dokąd?" i wyraża w ten sposób ruch.
Czasownikami wyrażającymi ruch są przede wszystkim "gehen", "kommen", "fahren".
np.
Wohin gehst du? - dokąd idziesz?
Ich gehe in die Schule - idę do szkoły
in + rzeczownik w rodzaju żeńskim "die" odmieniony w bierniku

Uwaga! W języku niemieckim nie możemy spytać „gdzie idzie?”, a „dokąd idziesz?”. Wszystko co wyraża ruch związany ze zmianą kierunku wymaga użycia biernika.

Poniższe czasowniki, też łączą się z biernikiem (bo nie spytamy „gdzie kładziesz…(coś tam) ….?”, a „dokąd kładziesz…(coś tam)……”- zmiana kierunku)
legen (kłaść), stellen (stawiać), hängen (wieszać), sich setzen (siadać)
np.
Wohin stellst du den Stuhl? (Dokąd stawiasz to krzesło?)
konstrukcja zdania: zaimek pytający + orzeczenie + podmiot + dopełnienie w bierniku
Przyimki łączące się z Biernikiem (dokąd?):
an - na (powierzchnia pionowa), w, przy
Ich hänge das Bild an die Wand.
Wieszam obrazek na ścianę.
auf - na (powierzchnia pozioma)
Ich setze mich auf den Sessel.
Siadam na fotel.
in - w, do, za
in zwei Jahren
za dwa lata
Ich fahre in die USA.
Jadę do USA.
über - nad
Ich hänge die Lampe über den Tisch.
Wieszam lampę nad stołem.
unter - pod
Ich lege die Bluse unter das Bett.
Kładę gazetę pod stół.
vor - przed
Ich stelle die Blume vor der Tür.
Stawiam kwiatek przed drzwiami.
hinter - za
Ich stelle den Stuhl hinter den Schreibtisch.
Stawiam krzesło za biurkiem.
neben - obok
Ich stelle den CDPlayer neben das Regal.
Stawiam odtwarzacz płyt Cd obok regału.
zwischen - między
Ich lege den Teppich zwischen das Bett und den Schreibtisch.
Kładę dywan  między łóżkiem a biurkiem.
Te same przyimki łączą się również z Dativem i wtedy odpowiadają na
pytanie wo? - gdzie.

 DATIVu ciąg dalszy – określanie miejsca

 Teraz zajmiemy się Dativem, a konkretnie określaniem położenia przedmiotów/ludzi.
Dativ odpowiada na pytanie "wo", czyli „gdzie”/Gdzie coś jest?, gdzie się znajduje?/
czasowniki określające położenie:
- hängen (wisieć),
- liegen (leżeć),
- sein (być),
- sitzen (siedzieć),
- stehen (stać)

Wo bist du? (gdzie jesteś?)
Ich bin in der Schule. (jestem w szkole)
in + rzeczownik w rodzaju żeńskim odmieniony w Dativie
Przyimki łączące się z Dativem (gdzie?):
an - na (powierzchnia pionowa), w, przy
Das Bild hängt an der Wand.
Obrazek wisi na ścianie.
auf - na (powierzchnia pozioma)
Die Blume steht auf dem Tisch.
Kwiatek stoi na stole.
in - w, do, za
Ich bin in der Schule.
Jestem w szkole.
über - nad
Das Poster hängt über dem Bett.
Plakat wisi nad łóżkiem.
unter - pod
Die Katze liegt unter dem Stuhl.
Kot leży pod krzesłem.
vor - przed
Ich stehe vor der Tür.
Stije przed drzwiami.
hinter - za
Der Lehrer steht hinter dem Schreibtisch.
Nauczyciel stoi za biurkiem.
neben - obok
Sie liegt neben dem Schrank.
Ona leży obok szafy.
zwischen - między
Der Stuhl steht zwischen dem Bett und dem Schreibtisch.
Krzesło stoi między łóżkiem a biurkiem.

Konstrukcja zdania: podmiot + orzeczenie + przyimek + dopełnienie w Dativie

CZASOWNIKI ZWROTNE

 Czasownik zwrotny to taki, w którym występuje zaimek zwrotny "się".

Pamiętajcie, że czasowniki zwrotne w języku polskim nie zawsze pokrywają się z czasownikami zwrotnymi w języku niemieckim! (np. uczyć się - lernen).
Inaczej niż w języku polskim, czasowniki zwrotne łączą się z zaimkami zwrotny­mi odpowiednimi dla danej osoby:

sich freuen (cieszyć się)

ich                   freue mich (cieszę się)                                    wir       freuen uns (cieszymy się)

du                   freust dich (cieszysz się)                     ihr        freut euch (cieszycie się)

er, sie, es         freut sich (cieszy się)                         sie, Sie            freuen sich (cieszq się)
Przykłady czasowników zwrotnych w języku niemieckim:

sich anziehen  - ubierać się
sich ausziehen - rozbierać się
sich langweilen - nudzić się
sich setzen - siadać
sich waschen - myć się
sich unterhalten - rozmawiać
sich fühlen - czuć się
sich ärgern - denerwować się
sich verlieben - zakochać się
sich befinden - znajdować się
sich erholen - wypoczywać
sich interessieren - interesować się
sich kämmen - czesać się
sich schämen - wstydzić się
sich treffen spotykać się

TRYB ROZKAZUJĄCY (IMPERATIV)

 tworzymy dla II os. l.p (du),  II os. l.mn (ihr), oraz III.os. l.mn (Sie)

Dla II os. l.p : przez odrzucenie zaimka osobowego „du” oraz końcówki –st.

Du kommst nach Hause.

Komm nach Hause!

du machst – Mach! (rób!)

du spiel st –Spiel!    (graj!)

du kauf st –Kauf!    (kupuj!)

Dla II os. l.mn: przez odrzucenie zaimka osobowego

Ihr kommt nach Hause.

Kommt nach Hause!

 

ihr macht– Macht! (róbcie!)

ihr spielt–Spielt!    (grajcie!)

ihr kauft - Kauft!    (kupujcie!)

 

Dla formy grzecznościowej: przez zamianę kolejności orzeczenia.

 

Sie kommen nach Hause.

Kommen Sie nach Hause!

 

~ czasowniki, których temat kończysię na –t, -d, -chn, -ffn, -tm, po odrzuceniu w II os. l.p końcówki, zachowują w rozkazie samogłoskę –e

 

arbeiten                                   arbeite!                 Arbeitet!               Arbeiten Sie!

zeichnen                                  zeichne!               Zeichnet!               Zeichnen Sie!

 

~ czasowniki ze zmianą w temacie –e-  na –i-  lub –ie- w rozkazie zachowują tą zmianę:

 

nehmen                                  Nimm                Nehmt!                     Nehmen Sie!

lesen                                         Lies!                   Lest!                       Lesen Sie!

essen                                          Iss!                    Esst!                      Essen Sie!

 

~ czasowniki ze zmianą w temacie –a-  na –ä- w rozkazie nie zachowują tej zmiany:

 

fahren                        Fahr!                    Fahrt!                     Fahren Sie!

sich waschen             Wasch dich!         Wascht euch!         Waschen Sie sich!

 

~ czasowniki zakończone na –eln, -ern w rozkazie w l.p tracą  -e:

 

klingeln                                  klingle!                  Klingelt!               Klingeln Sie!

ändern                                  Änd(e)re!                Ändert!                Ändern Sie!

~ czasowniki posiłkowe rozkazy tworzą inaczej: haben                   du hast:                            Hab!                        Habt!                  Haben Sie! sein                       du bist:                             Sei!                         Seid!                   Seien Sie! werden                 du werdest                       Werde!                    Werdet!              Werden Sie!

 ZAIMEK NIEOKRESLONY „MAN”

Zaimek nieokreślony "man" łączy się z czasownikiem w 3 osobie liczby pojedynczej, stosuje się go wtedy, gdy podmiot nie jest bliżej określony.

Na język polski często jest tłumaczony jako "się":

Przykład:

1) W Niemczech pije się dużo piwa.

- In Deutschland trinkt man viel Bier.

2) W Polsce jada się dużo ziemniaków.

- In Polen isst man viel Kartoffeln.

3) W Polsce i w Niemczech jada się dużo mięsa.

- In Polen und in Deutschland isst man viel Fleisch.

ZWROT “ES GIBT“

·         Zwrot “es gibt“ służy do wyrażania, że coś znajduje się w jakimś miejscu. Łączy się z Akkusativem i w tłumaczeniu na język polski oznacza  ”jest/ są/ znajduje się/ znajdują się”,

np.: In der Klasse gibt es 13 Schüler.   (W klasie jest 13 uczniów)

       Im Zimmer gibt es viele Möbel.   (W pokoju znajduje się dużo mebli.)

·         Jako stały zwrot występuje również w niektórych wyrażeniach np.:

Was gibt es heute zu Mittag?

- Co jest (w domyśle: co jemy) dziś na obiad?

Was gibt es heute im Kino?

- Co jest (w domyśle: co grają) dzisiaj w kinie?

 LICZEBNIKI PORZĄDKOWE

Liczebniki porządkowe odpowiadają na pytanie Der, Die, Das Wievielte? - który, która,które z kolei?
Liczebniki porządkowe tworzy się dodając do liczebników głównych 1-19 przyrostka -te (der zweite, die fünfte, das elfte).

WYJĄTKI: 1. - der/die/das erste
        3. - der/die/das dritte
        7. - der/die/das siebte
        8. - der/die/das achte

Liczebniki porządkowe od 20 tworzymy dodając końcówkę -ste (der zwanzigste, die hundertste).
Liczebniki porządkowe wystepują z rodzajnikiem określonym (das zehnte Mal), zaimkiem dzierżawczym (mein erstes Auto) lub zaimkiem wskazującym (diese zweite Dame) i odmieniają się jak przymiotniki.

Po liczebnikach porządkowych stosuje się kropkę!

Heute ist der 20. (zwanzigste) Juni 2007.
Gestern hatten wir den 16. (sechzehnten) Dezember.

Podając pełną datę jakiegoś wydarzenia użyjemy am z końcówką liczebnika porządkowego odpowiednio -ten lub -sten:

Wann hast du Geburtstag? (Kiedy masz urodziny?)
Ich habe Geburtstag am 8. (achten) Januar. (Urodziny mam ósmego stycznia.)


Wann kommt Peter aus Berlin zurück?  (Kiedy wróci Piotr z Berlina?)
Peter kommt am 24. (vierundzwanzigsten) Mai aus Berlin zurück. (Piotr wróci z Berlina dwudziestego czwartego maja.)

                                                        STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKA

 

stopień równy der Positiv	stopień wyższy der Komparativ	stopień najwyższy der Superlativ	przysłówek
schnell	schneller	der/die/das schnellste	am schnellsten
neu	neuer	der/die/das neuste	am neusten
klein	kleiner	der/die/das kleinste	am kleinsten
interessant	interessanter	der/die/das interessanteste	am interessantsten
Z PRZEGŁOSEM
kurz	kürzer	der/die/das kürzeste	am kürzesten
jung	jünger	der/die/das jüngste	am jüngsten
dumm	dümmer	der/die/das dümmste	am dümmsten
lang	länger	der/die/das längste	am längsten
NIEREGULARNE
gut gern viel hoch oft	besser lieber mehr höher öfter/häufiger	der/die/das beste der/die/das liebste der/die/das meiste der/die/das höchste der/die/das häufigste	am besten am liebsten am meisten am höchsten am häufigsten

 Umiejąc stopniować przymiotniki w bardzo prosty sposób możemy
porównywać różne przedmioty czy osoby, dzięki odpowiednim wyrażeniom:

Stopień równy:
-so.. wie... (tak... jak...)
Das Wetter ist heute so schön wie gestern.
Pogoda jest dziś tak samo piękna jak wczoraj.
-ebenso... wie... (tak samo... jak...)
Eva ist ebenso schön wie ihre Schwester.
Eva jest tak samo piękna jak jej siostra.
Stopień wyższy:
-als (niż)
Mein Hund ist klüger als dein Hund.
Mój pies jest mądrzejszy niz Twój pies.
-viel (o wiele)
Sie ist viel kleiner als ich.
Ona jest o wiele mniejsza niż ja.
-immer (coraz)
Er muss immer mehr trainieren.
On musi coraz wiecej trenować.
-etwas (trochę)
Du sollst etwas weniger essen.
Powinieneś trochę mniej jeść.
Stopień najwyższy:
von... (z...)
Monika singt am besten von uns allen.
Monika śpiewa najlepiej z nas wszystkich.